Standardy Ochrony Małoletnich

• • • .

    •  

      Polityka ochrony dzieci
      przed krzywdzeniem

      Przedszkole Miejskie nr 31 im. Jana Brzechwy
      w Sosnowcu

      ___________________________________________________________________________

      Preambuła

      Stworzenie standardów ochrony dzieci przed krzywdzeniem to zaprojektowanie zasad,
      dotyczących zabezpieczenia dzieci przed wszelkimi formami krzywdzenia, zaniedbania,
      wykorzystywania, przemocy. Standardy ochrony dzieci przed krzywdzeniem pomagają
      stworzyć miejsce, gdzie dzieci będą czuły się bezpiecznie. Personel potrafi zidentyfikować
      i zareagować w przypadku podejrzenia występowania ryzyka krzywdzenia dzieci,
      działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych przedszkola
      oraz swoich kompetencji.

      Standardy ochrony małoletnich zostały opracowane na podstawie Ustawy z 28 lipca 2023 r.
      o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw
      (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606).

      _________________________________________________________________________

      Rozdział I. Objaśnienie terminów

      § 1

      1. Pracownik przedszkola to każda osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub innych umów,
      a także wolontariusz, stażysta, praktykant, osoba z zewnątrz prowadząca zajęcia z dziećmi.

      2. Małoletni to każde dziecko uczęszczające do przedszkola.

      3. Opiekun dziecka to osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic
      lub opiekun prawny. W myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest także rodzic zastępczy.

      4. Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka.
      Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować
      rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.

      5. Krzywdzenie dziecka jest popełnieniem czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę
      dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika placówki, lub zagrożenie dobra
      dziecka, w tym jego zaniedbywanie.

      6. Za Politykę ochrony dzieci przed krzywdzeniem odpowiedzialna jest osoba wyznaczona
      przez Dyrektora przedszkola. Pracownik ten sprawuje nadzór nad realizacją Polityki
      ochrony dzieci przed krzywdzeniem w przedszkolu.

      7. Dane osobowe dziecka to informacje umożliwiające identyfikację dziecka.

      8. Osoba interweniująca- osoba podejmująca interwencję w przypadku zidentyfikowania
      zagrożenia na rzecz dziecka (Dyrektor, Psycholog, Wychowawca, Nauczyciel sprawujący opiekę).

      9. Przez przypadki bardziej skomplikowane rozumie się wykorzystywanie seksualne oraz znęcania
      się fizyczne i psychiczne o dużym nasileniu.

       

      Rozdział II. Rozpoznawanie i reagowanie
      na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci

      § 2

      1. Pracownicy przedszkola posiadają wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę
      na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci oraz reagują w przypadku wystąpienia zagrożenia.

      2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka nauczyciele przedszkola interweniują zgodnie
      z procedurami adekwatnymi do rozpoznanego problemu.

      3. Pracownicy monitorują sytuację i dobrostan dziecka.

      4. Rekrutacja pracowników przedszkola odbywa się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji
      pracowników. Zasady stanowią Załącznik do niniejszej Polityki.

      5. Pracownicy znają i stosują zasady bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi a osobami najbliższymi,
      personelem placówki oraz innymi małoletnimi.

       

      Rozdział III. Procedury i zasady interwencji
      w przypadku krzywdzenia dziecka przez dorosłego.

      § 3

      W przypadku podjęcia przez pracownika przedszkola podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, pracownik
      ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania uzyskanej informacji dyrektorowi, psychologowi
      lub wychowawcy dziecka.

      § 4

      1. Osoba interweniująca wzywa opiekunów dziecka, którego krzywdzenie podejrzewa, oraz informuje
      ich o podejrzeniu.

      2. Osoba interweniująca powininna sporządzić opis sytuacji przedszkolnej i rodzinnej dziecka na podstawie
      rozmów z dzieckiem, nauczycielami, wychowawcą i rodzicami plan pomocy dziecku.

      3. Plan pomocy dziecku powinien zawierać wskazania dotyczące:

      - podjęcia przez placówkę działań w celu zapewnienia dziecku bezpieczeństwa (pomoc
      psychologiczno-pedagogiczna), w tym zgłoszenie podejrzenia krzywdzenia do odpowiednich instytucji;

      - wsparcia, jakie placówka zaoferuje dziecku;

      - skierowania dziecka do specjalistycznej placówki, jeżeli istnieje taka potrzeba.

      § 5

      1. W przypadkach skomplikowanych Dyrektor przedszkola powołuje zespół interwencyjny,
      w skład którego wchodzą: psycholog, wychowawca dziecka, dyrektor przedszkola, wicedyrektor
      oraz wszyscy pracownicy mający wiedzę o krzywdzeniu dziecka lub o dziecku. Ze spotkania
      sporządza się protokół.

      2. Zespół interwencyjny sporządza plan pomocy dziecku, spełniający wymogi określone w § 4 pkt.
      3 Polityki, na podstawie opisu sporządzonego przez określonego pracownika uczestniczącego
      w zespole interwencyjnym.

      3. W przypadku gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka, powołanie zespołu
      jest obligatoryjne. Zespół interwencyjny wzywa opiekunów

      4. dziecka na spotkanie wyjaśniające, podczas którego może zaproponować opiekunom
      zdiagnozowanie zgłaszanego podejrzenia w zewnętrznej, bezstronnej instytucji.

      Ze spotkania sporządza się protokół.

      § 6

      1. Plan pomocy dziecku jest przedstawiany przez Dyrektora/psychologa/wychowawcę
      rodzicom/opiekunom z zaleceniem współpracy przy jego realizacji.

      2. Dyrektor/psycholog/wychowawca informuje opiekunów o obowiązku zgłoszenia podejrzenia
      krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji (prokuratura/policja lub sąd rodzinny wydział
      nieletnich, ośrodek pomocy społecznej bądź przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego
      – procedura „Niebieskiej Karty” – w zależności od zdiagnozowanego typu krzywdzenia
      i skorelowanej z nim interwencji).

      Pracownicy przedszkola uczestniczą w realizacji procedury „Niebieskiej Karty”,
      w tym uprawnieni są do samodzielnego jej wszczynania.

      3. Po poinformowaniu opiekunów – zgodnie z punktem poprzedzającym – dyrektor przedszkola
      składa zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury/policji lub wniosek o wgląd
      w sytuację rodziny do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich, ośrodka pomocy
      społecznej lub przesyła formularz „Niebieska Karta –

      A” do przewodniczącego grupy diagnostyczno-pomocowej.

      4. Dalszy tok postępowania sprawy leży w kompetencjach instytucji wskazanych

      w Procedurze Niebieskiej Karty Przedszkola Miejskiego nr 31.

      5. W przypadku gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka,
      a podejrzenie to nie zostało potwierdzone, należy o tym fakcie poinformować opiekunów dziecka na piśmie.

      § 7

      1. Z przebiegu interwencji sporządza się kartę interwencji. Dokument załącza się do teczki osobowej
      dziecka, założonej przez specjalistów.

      2. Pracownicy przedszkola i inne osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych
      podjęły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązane
      do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom
      w ramach działań interwencyjnych.

      § 8

      1. Procedury postępowania w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka są znane pracownikom
      przedszkola oraz stosowane w przypadku podejmowania interwencji adekwatnych do rozpoznanego
      problemu.

       

      Rozdział IV. Zasady ochrony wizerunku dziecka

      § 9

      1. Przedszkole zapewnia najwyższe standardy ochrony danych osobowych dzieci zgodnie
      z obowiązującymi przepisami prawa.

      2. Placówka, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia
      ochronę wizerunku dziecka.

      3. Wytyczne dotyczące zasad ochrony publikacji wizerunku i danych osobowych dziecka
      stanowią Załącznik do niniejszej Polityki.

      § 10

      1. Pracownikowi przedszkola nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku
      dziecka na terenie przedszkola bez pisemnej zgody rodzica/opiekuna prawnego dziecka.

      2. W celu uzyskania zgody, o której mowa powyżej, pracownik przedszkola może skontaktować się
      z opiekunem dziecka i ustalić procedurę uzyskania zgody. Zabronione jest podanie przedstawicielowi
      mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka- bez wiedzy i zgody tego opiekuna.

      3. Jeśli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, publiczna impreza,
      zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.

      § 11

      1. Upublicznienie przez pracownika przedszkola wizerunku dziecka utrwalonego
      w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody rodzica
      lub opiekuna prawnego dziecka.

      2. Pisemna zgoda, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać informację, gdzie będzie umieszczony
      zarejestrowany wizerunek i w jakim kontekście będzie wykorzystywany.

       

      Rozdział V. Zasady dostępu dzieci do Internetu

      § 12

      1. Placówka, zapewniając dzieciom dostęp do internetu, jest zobowiązana podejmować działania
      zabezpieczające dzieci przed dostępem do treści, które mogą stanowić zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju.

      2. Jeśli sytuacja tego wymaga oraz jest umożliwiona- dostęp dziecka do internetu jest monitorowany
      przez nauczyciela.

      3. W przypadku dostępu realizowanego pod nadzorem nauczyciela przedszkola, ma on obowiązek
      informowania dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z internetu oraz sprawuje opiekę
      poprzez obserwację małoletniego.

      4. W miarę możliwości pracownicy biorą udział w projektach i kampaniach edukujących
      na temat bezpieczeństwa korzystania z Internetu lub uczestniczą w szkoleniach związanych
      z tym tematem.

      5. Prócz wymienionych wyżej sytuacji korzystania z urządzeń multimedialnych, dzieci
      w przedszkolu nie mają możliwości samodzielnego i swobodnego dostępu do treści
      znajdujących się w Internecie.

       

      Rozdział VI. Monitoring stosowania Polityki

      § 13

      1. Dyrektor przedszkola wyznacza Katarzynę Kwiecień- Psychologa
      oraz Edytę Wróbel- Pedagoga Specjalnego, jako osoby odpowiedzialne
      za Politykę ochrony dzieci w placówce.

      2. Osoby, o których mowa w punkcie poprzedzającym, są odpowiedzialne za monitorowanie
      realizacji Polityki, za reagowanie na sygnały naruszenia Polityki i prowadzenie rejestru zgłoszeń
      oraz za proponowanie zmian w Polityce.

      3. Osoby, o których mowa w pkt. 1 niniejszego paragrafu, przeprowadzają wśród pracowników
      przedszkola, raz na rok, ankietę monitorującą poziom realizacji Polityki.

      4. W ankiecie pracownicy przedszkola mogą proponować zmiany Polityki oraz wskazywać
      naruszenia Polityki w placówce.

      5. Osoby, o których mowa w pkt. 1 niniejszego paragrafu, dokonują opracowania wypełnionych
      przez pracowników przedszkola ankiet. Sporządzają na tej podstawie raport z monitoringu,
      który następnie przekazują dyrektorowi przedszkola.

      6. Dyrektor przedszkola wprowadza do Polityki niezbędne zmiany i ogłasza pracownikom przedszkola,
      dzieciom i ich opiekunom nowe brzmienie Polityki.

       

      Rozdział VII. Przepisy końcowe

      § 14

      1.  Polityka wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.

      2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla pracowników przedszkola, dzieci i ich opiekunów,
      w szczególności poprzez wywieszenie w miejscu ogłoszeń, przesłanie jej tekstu drogą elektroniczną
      lub poprzez zamieszczenie na stronie internetowej i wywieszenie w widocznym miejscu w siedzibie.

      3. Ogłoszenie polityki powinno być dostępne także dla dzieci- w formie adekwatnej do przyswojenia.

      4. Każdy pracownik zobowiązany jest do zapoznania się ze standardami ochrony małoletnich
      obowiązujących w Przedszkolu Miejskim nr 31 im. Jana Brzechwy w Sosnowcu. Znajomość
      i zaakceptowanie są potwierdzone podpisaniem oświadczenia.

       

      _____________________________________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________________

      Załącznik nr 1
      Polityka Ochrony dzieci przed krzywdzeniem
      w Przedszkolu Miejskim
      nr 31 im. Jana Brzechwy
      w Sosnowcu

       

      STANDARDY OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM

      Przedszkole Miejskie nr 31 im. Jana Brzechwy w Sosnowcu

      Stworzenie standardów ochrony dzieci przed krzywdzeniem to zaprojektowanie zasad
      dotyczących zabezpieczenia dzieci przed wszelkimi formami krzywdzenia, zaniedbania,
      wykorzystywania, przemocy. Standardy ochrony dzieci przed krzywdzeniem pomogą nam stworzyć miejsce,
      gdzie dzieci będą czuły się bezpiecznie. Personel potrafi zidentyfikować i zareagować
      w przypadku podejrzenia występowania ryzyka krzywdzenia dzieci.

       

      Cele wprowadzonych standardów:

      1. W placówce nie pracują osoby, które mogą zagrażać bezpieczeństwu dziecka.

      2. Pracownicy wiedzą, jak rozpoznawać symptomy krzywdzenia dziecka oraz jak podejmować interwencję
      w przypadku podejrzenia, że dziecko jest ofiarą przemocy - w placówce lub w rodzinie.

      3. Wszystkie dzieci dowiadują się, jak unikać zagrożeń w kontaktach z dorosłymi i rówieśnikami
      - w realnym świecie oraz w Internecie.

      4. Wszystkie dzieci mają stały dostęp do informacji, gdzie szukać pomocy w trudnych sytuacjach życiowych.

      5. Rodzice dowiadują się, jak wychowywać dziecko bez przemocy i uczyć je zasad bezpieczeństwa.

       

      Standard I. POLITYKA

      Dyrekcja Przedszkola ustanowiła i wprowadziła w życie Politykę ochrony dzieci przed krzywdzeniem.

      a. Polityka dotyczy całego personelu (pracowników, współpracowników, stażystów i wolontariuszy
      – na wszystkich szczeblach organizacji).  Obejmuje wszystkie osoby, które mają kontakt
      z małoletnimi.

      b. Dyrektor  zatwierdził Politykę, a za jej wdrażanie i nadzorowanie odpowiada on sam
      oraz osoba przez niego wyznaczona.

      c. Dyrektor wyznaczył osobę odpowiedzialną za monitoring realizacji Polityki. Rola, zadania
      oraz kwalifikacje tej osoby są jasno określone.

      d. Polityka ochrony dzieci jasno i kompleksowo określa:  

      - zasady bezpiecznej rekrutacji personelu; organizacja wyjaśnia sposób pozyskiwania,
      rekrutowania oraz sprawdzania personelu (oraz osób reprezentujących przedszkole).

      - sposób reagowania na przypadki podejrzenia, że dziecko doświadcza krzywdzenia
      i zasady prowadzenia rejestru interwencji; procedury postępowania w przypadku podejrzenia,
      że dziecko jest krzywdzone

      - zasady bezpiecznych relacji personel-dziecko i dziecko–dziecko; zasady pozytywnych
      oraz negatywnych granic  

      - zasady bezpiecznego korzystania z internetu i mediów elektronicznych

      - zasady ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci  

       

      Polityka jest opublikowana i szeroko promowana wśród całego personelu, rodziców i dzieci,
      a poszczególne grupy są z nią zapoznawane poprzez działania edukacyjne i informacyjne.

       

      Standard II. PERSONEL

      Dyrekcja Przedszkola monitoruje, edukuje i angażuje swoich pracowników
      w celu zapobiegania krzywdzeniu dzieci.

      Standardy podstawowe: 

      a. W ramach rekrutacji członków personelu pracujących z dziećmi prowadzona
      jest ocena przygotowania kandydatów do pracy z dziećmi oraz sprawdzane są ich referencje.

      b. Dyrekcja uzyskała o każdym członku personelu dane z Rejestru Sprawców Przestępstw
      na Tle Seksualnym oraz informacje z Krajowego Rejestru Karnego i rejestrów karalności
      państw trzecich w zakresie określonych przestępstw (lub odpowiadających im czynów
      zabronionych w przepisach prawa obcego) lub w przypadkach prawem wskazanych
      oświadczenia o niekaralności.

       

      Dyrektor Przedszkola stosuje procedurę kontroli pracowników przed dopuszczeniem
      do pracy z małoletnimi:

      - Kwalifikacje kandydatów/kandydatek – dokumenty obowiązkowe i dobrowolne,
      rozmowa dot. Kwalifikacji zawodowych,

      - Wymagane dane identyfikacyjne kandydatów/kandydatek,

      - Weryfikacja w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym,

      - Zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego, rejestrów karalności państw trzecich
      lub oświadczenia o niekaralności

      - Dyrektor placówki może poprosić o referencje z poprzednich miejsc zatrudnienia
      (ocena pracy nauczyciela).

       

      c. Określone są zasady bezpiecznych relacji całego personelu przedszkola z dziećmi,
      wskazujące, jakie zachowania w organizacji są niedozwolone, a jakie pożądane
      w kontakcie z dzieckiem.  

       

      Najważniejszą zasadą czynności podejmowanych przez personel jest działanie dla dobra dziecka.
      Osoba pracująca z dzieckiem traktuje je z szacunkiem oraz uwzględnia jego podmiotowość,
      godność, potrzeby. Stosowanie przemocy w jakiejkolwiek formie jest niedopuszczalne.
      Zasady bezpiecznych relacji personel-dziecko dotyczą wszystkich osób mających kontakt
      z dziećmi na terenie Przedszkola.

      Znajomość i akceptacja zasad powinny być sformalizowane podpisaniem oświadczenia.

       

      ZASADY BEZPIECZNYCH RELACJI

      Działania, reakcje oraz komunikaty stosowane wobec dziecka powinny być adekwatne do sytuacji,
      uzasadnione oraz sprawiedliwe. Nasze działania powinny być przejrzyste dla innych,
      aby nie zostały błędnie zinterpretowane.

       

      Komunikacja z dziećmi:

      • Komunikacja z dziećmi powinna być oparta na szacunku i cierpliwości.
      • Słuchaj uważnie dzieci i udzielaj im odpowiedzi adekwatnych do ich wieku i danej sytuacji,
        w razie potrzeby upewnij się, czy komunikat został dobrze zinterpretowany.
      • Nie wolno Ci zawstydzać, upokarzać, lekceważyć i obrażać dziecka. Nie wolno Ci krzyczeć
        na dziecko w sytuacji innej niż wynikająca z bezpieczeństwa dziecka lub innych dzieci.
      • Nie wolno Ci ujawniać informacji wrażliwych dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych,
        w tym wobec innych dzieci (wizerunek dziecka, informacje o sytuacji rodzinnej, ekonomicznej,
        medycznej opiekuńczej i prawnej).
      • Podejmując decyzje dotyczące dziecka, poinformuj je o tym i staraj się brać pod uwagę
        jego oczekiwania, kieruj się jego dobrem.
      • Szanuj prawo dziecka do prywatności. Jeśli konieczne jest odstąpienie od zasady poufności,
        aby chronić dziecko, wyjaśnij mu to w ostrożny, zrozumiały sposób najszybciej jak to możliwe.
      • Jeśli pojawi się konieczność porozmawiania z dzieckiem na osobności, zostaw uchylone drzwi
        do pomieszczenia i zadbaj, aby być w zasięgu wzroku innych. Możesz też poprosić
        drugiego pracownika o obecność podczas takiej rozmowy.
      • Nie wolno Ci zachowywać się w obecności dzieci w sposób niestosowny (używanie wulgarnych słów,
        gestów i żartów, czynienie obraźliwych uwag, nawiązywanie do seksualności, wykorzystywanie relacji
        władzy lub przewagi fizycznej).
      • Zapewnij dzieci, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania
        czy słów, mogą o tym powiedzieć.

       

      Działania z dziećmi:

      • Doceniaj i szanuj wkład dzieci w podejmowane działania, aktywnie je angażuj i traktuj równo
        bez względu na ich płeć, orientację seksualną, sprawność/niepełnosprawność, status społeczny,
        etniczny, kulturowy, religijny i światopogląd.
      • Staraj się nie faworyzować dzieci (wyłączenie pochwał dla dzieci za osiągnięte sukcesy, dobre zachowania itp.).
      • Nie wolno Ci nawiązywać z dzieckiem jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych
        ani składać mu propozycji o nieodpowiednim charakterze.
      • Nie wolno Ci utrwalać wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, robienie zdjęć)
        dla potrzeb prywatnych. Dotyczy to także umożliwienia osobom trzecim utrwalenia wizerunków dzieci,
        jeśli dyrekcja nie została o tym poinformowana, nie wyraziła na to zgody
        i nie uzyskała zgód rodziców/opiekunów prawnych oraz samych dzieci.
      • Nie wolno Ci proponować dzieciom alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji,
        jak również używać ich w obecności dzieci.
      • Nie wolno Ci wchodzić w relacje jakiejkolwiek zależności wobec dziecka lub rodziców/opiekunów
        dziecka, ze względu na ryzyko nierównego traktowania lub sugerowania nierównego traktowania
        w odbiorze innych osób. Nie wolno Ci przyjmować pieniędzy ani prezentów od dzieci,
        nie dotyczy to okazjonalnych podarków związanych ze świętami w roku szkolnym,
        np. kwiatów, prezentów składkowych czy drobnych upominków.
      • Wszystkie ryzykowne sytuacje, które obejmują zauroczenie dzieckiem przez pracownika
        lub pracownikiem przez dziecko, muszą być raportowane dyrekcji.
        Jeśli jesteś ich świadkiem reaguj stanowczo, ale z ostrożnością, aby zachować godność osób zainteresowanych.

       

      Kontakt fizyczny z dziećmi:

      Sytuacje przemocowe wobec dziecka są niedopuszczalne, jednak nauczyciele mogą nawiązać bezpieczny kontakt fizyczny z dzieckiem, jeśli wymaga tego specyfika sytuacji (np. podczas obiadu, leżakowania, innych aktywności). Należy zadbać aby kontakt był dobrze interpretowany przez dziecko oraz upewnić się, iż dziecko nie czuje dyskomfortu.

      • Nie wolno Ci bić, szturchać, popychać ani w jakikolwiek sposób naruszać integralności fizycznej dziecka.
      • Nigdy nie dotykaj dziecka w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny.
      • Kontakt fizyczny powinien mieć określony cel (np. zabawa, pomoc w ubieraniu).
      • Nie angażuj się w takie aktywności jak łaskotanie, udawane walki z dziećmi czy brutalne zabawy fizyczne.
      • Zachowaj szczególną ostrożność wobec dzieci, które doświadczyły nadużycia i krzywdzenia,
        w tym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania. Takie doświadczenia mogą czasem sprawić,
        że dziecko po doznanych traumatycznych wydarzeniach będzie dążyć do nawiązania niestosownych
        bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi. W takich sytuacjach powinieneś
        reagować z wyczuciem, jednak stanowczo i pomóc dziecku zrozumieć znaczenie osobistych granic,
        ucząc je prawidłowych schematów zachowania i niwelować te niepożądane.
      • Kontakt fizyczny z dzieckiem nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, wiązać się
        z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy. Jeżeli widzisz podobne zachowania - interweniuj.
      • W sytuacjach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec dziecka,
        unikaj innego niż niezbędny kontaktu fizycznego z dzieckiem. Dotyczy to zwłaszcza pomagania dziecku
        w ubieraniu i rozbieraniu, jedzeniu, myciu, przewijaniu i w korzystaniu z toalety. Zadbaj o to,
        aby w każdej z czynności pielęgnacyjnych i higienicznych asystowała Ci inna osoba
        z instytucji. Jeśli pielęgnacja i opieka higieniczna nad dziećmi należą do Twoich obowiązków,
        zostaniesz przeszkolony w tym kierunku.
      • Podczas wyjazdów niedozwolone jest spanie w jednym łóżku lub pokoju z dzieckiem.

       

      Kontakty poza godzinami pracy:

      • Nie wolno Ci zapraszać dzieci do swojego miejsca zamieszkania ani spotykać się
        z nimi poza godzinami pracy.
      • Nie wolno Ci kontaktować się z dziećmi poprzez prywatne kanały komunikacji.
        Jeśli zachodzi taka konieczność, właściwą formą komunikacji z dziećmi i ich rodzicami
        lub opiekunami poza godzinami pracy są kanały służbowe (e-mail, telefon służbowy).
      • W przypadku konieczności spotkania z dziećmi poza godzinami pracy wymagana jest
        zgoda Dyrekcji oraz rodziców/opiekunów prawnych lub ich obecność przy spotkaniu z dzieckiem.
      • Utrzymywanie relacji towarzyskich lub rodzinnych- jeśli dzieci i rodzice/opiekunowie dzieci
        są osobami bliskimi wobec pracownika, wymaga zachowania poufności wszystkich informacji
        dotyczących innych dzieci, ich rodziców oraz opiekunów.

       

      Bezpieczeństwo online:

      • Nienawiązywanie kontaktu z dziećmi poprzez akceptowanie/wysyłanie zaproszeń
        w mediach społecznościowych.
      • W trakcie zajęć urządzenia elektroniczne powinny być wyłączone bądź wyciszone.

       

      Zasady ochrony i publikacji wizerunku i danych osobowych dzieci

      • Przedszkole w działaniach kieruje się odpowiedzialnością i rozwagą wobec utrwalania,
        przetwarzania, używania i publikowania wizerunków dzieci.
      • Dzielenie się zdjęciami i filmami z aktywności przedszkolnych służy celebrowaniu
        sukcesów dzieci, dokumentowaniu działań i zawsze ma na uwadze bezpieczeństwo dzieci. 
        Przedszkole wykorzystuje zdjęcia/nagrania pokazujące szeroki przekrój dzieci – chłopców
        i dziewczęta, dzieci w różnym wieku, o różnych uzdolnieniach, stopniu sprawności
        i reprezentujące różne grupy.
      • Zgoda rodziców/opiekunów prawnych na wykorzystanie wizerunku ich dziecka
        jest tylko wtedy wiążąca, jeśli dzieci i rodzice/opiekunowie prawni zostali poinformowani
        o sposobie wykorzystania zdjęć/nagrań i ryzyku wiążącym się z publikacją wizerunku.

       

      Przedszkole dba o bezpieczeństwo wizerunków dzieci poprzez:

      • Pytanie o pisemną zgodę rodziców/opiekunów prawnych oraz o zgodę dzieci przed zrobieniem
        i publikacją zdjęcia/nagrania.
      • Udzielenie wyjaśnień, do czego wykorzystamy zdjęcia/nagrania i w jakim kontekście,
        jak będziemy przechowywać te dane i jakie potencjalne ryzyko wiąże się z publikacją zdjęć/ nagrań online.
      • Unikanie podpisywania zdjęć/nagrań informacjami identyfikującymi dziecko z imienia
        i nazwiska. Jeśli konieczne jest podpisanie dziecka, używamy tylko imienia.
      • Rezygnację z ujawniania jakichkolwiek informacji wrażliwych o dziecku dotyczących
        m.in. stanu zdrowia, sytuacji materialnej, sytuacji prawnej i powiązanych
        z wizerunkiem dziecka (np. w przypadku zbiórek indywidualnych organizowanych przez przedszkole).
      • Zmniejszenie ryzyka kopiowania i niestosownego wykorzystania zdjęć/nagrań dzieci poprzez przyjęcie zasad
        - wszystkie dzieci znajdujące się na zdjęciu/nagraniu muszą być ubrane, a sytuacja zdjęcia/nagrania
        nie jest dla dziecka poniżająca, ośmieszająca ani nie ukazuje go w negatywnym kontekście,
        - zdjęcia/nagrania dzieci powinny się koncentrować na czynnościach wykonywanych
        przez dzieci i w miarę możliwości przedstawiać dzieci w grupie, a nie pojedyncze osoby.
      • Rezygnację z publikacji zdjęć dzieci, nad którymi nie sprawujemy już opieki,
        jeśli one lub ich rodzice/opiekunowie prawni nie wyrazili zgody na wykorzystanie zdjęć
        po odejściu z przedszkola.
      • Przyjęcie zasady, że wszystkie podejrzenia i problemy dotyczące niewłaściwego rozpowszechniania
        wizerunków dzieci należy rejestrować i zgłaszać dyrekcji, podobnie jak inne niepokojące sygnały
        dotyczące zagrożenia bezpieczeństwa dzieci.

       

      Rejestrowanie wizerunków dzieci do użytku
      Przedszkola Miejskiego nr 31 im. Jana Brzechwy w Sosnowcu

      W sytuacjach, w których nasze przedszkole rejestruje wizerunki dzieci do własnego użytku, deklaruje się iż:

      1. Dzieci i rodzice/opiekunowie prawni zawsze będą poinformowani o tym, że dane wydarzenie
      będzie rejestrowane.

      2. Zgoda rodziców/opiekunów prawnych na rejestrację wydarzeń zostanie przyjęta przez nas
      na piśmie oraz uzyskamy przynajmniej ustną zgodę dziecka.

      3. Nagrywanie fotografowanie wydarzenia zostanie zlecone osobie zewnętrznej (wynajętemu fotografowi
      lub kamerzyście) zadbamy o bezpieczeństwo dzieci i młodzieży poprzez:

      - zobowiązanie osoby/firmy rejestrującej wydarzenie do przestrzegania niniejszych wytycznych,

      - zobowiązanie osoby/firmy rejestrującej wydarzenie do noszenia identyfikatora w czasie trwania wydarzenia,

      - niedopuszczenie do sytuacji, w której osoba/firma rejestrująca będzie przebywała
      z dziećmi bez nadzoru pracownika naszego przedszkola,

      - poinformowanie rodziców/opiekunów prawnych oraz dzieci, że osoba/firma rejestrująca wydarzenie
      będzie obecna podczas wydarzenia i upewnienie się, że rodzice/opiekunowie prawni udzielili
      pisemnej zgody na rejestrowanie wizerunku ich dzieci.

       

      Jeśli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, impreza publiczna,
      zgoda rodziców/opiekunów prawnych dziecka nie jest wymagana.

       

      Rejestrowanie wizerunków dzieci do prywatnego użytku

      W sytuacjach, w których rodzice/opiekunowie lub widzowie szkolnych wydarzeń i uroczystości
      itd. rejestrują wizerunki dzieci do prywatnego użytku, informujemy, że:

      1. Wykorzystanie, przetwarzanie i publikowanie zdjęć/nagrań zawierających wizerunki dzieci
      i osób dorosłych wymaga udzielenia zgody przez te osoby, w przypadku dzieci
      – przez ich rodziców/opiekunów prawnych.

      2. Zdjęcia lub nagrania zawierające wizerunki dzieci nie powinny być udostępniane
      w mediach społecznościowych ani na serwisach otwartych, chyba że rodzice
      lub opiekunowie prawni tych dzieci wyrażą na to zgodę,

      3. Przed publikacją zdjęcia/nagrania online zawsze warto sprawdzić ustawienia prywatności,
      aby upewnić się, kto będzie mógł uzyskać dostęp do wizerunku dziecka.

       

      Rejestrowanie wizerunku dzieci przez media

      1. Jeśli przedstawiciele mediów będą chcieli zarejestrować organizowane przez przedszkole
      wydarzenie i opublikować zebrany materiał, muszą zgłosić taką prośbę wcześniej
      i uzyskać zgodę dyrekcji. W takiej sytuacji upewnimy się, że rodzice/opiekunowie prawni
      udzielili pisemnej zgody na rejestrowanie wizerunku ich dzieci. Oczekujemy informacji o:

      - imieniu, nazwisku i adresie osoby lub redakcji występującej o zgodę,

      - uzasadnieniu potrzeby rejestrowania wydarzenia oraz informacji, w jaki sposób
      i w jakim kontekście zostanie wykorzystany zebrany materiał,

      - podpisanej deklaracji o zgodności podanych informacji ze stanem faktycznym.

      2. Pracownikowi przedszkola nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów
      i osobom nieupoważnionym utrwalania wizerunku dziecka na terenie instytucji
      bez pisemnej zgody rodzica/opiekuna prawnego dziecka oraz bez zgody dyrekcji.

      3. Pracownicy instytucji nie kontaktuje przedstawicieli mediów z dziećmi, nie przekazuje mediom
      kontaktu do rodziców/opiekunów prawnych dzieci i nie wypowiada się w kontakcie
      z przedstawicielami mediów o sprawie dziecka lub jego rodzica/opiekuna prawnego.
      Zakaz ten dotyczy także sytuacji, gdy pracownik jest przekonany, że jego wypowiedź
      nie jest w żaden sposób utrwalana.

      4. W celu realizacji materiału medialnego dyrekcja może podjąć decyzję o udostępnieniu
      wybranych pomieszczeń instytucji dla potrzeb nagrania. Dyrekcja podejmując
      taką decyzję poleca przygotowanie pomieszczenia w taki sposób,
      aby uniemożliwić rejestrowanie przebywających na terenie instytucji dzieci.

       

      Zasady w przypadku niewyrażenia zgody na rejestrowanie wizerunku dziecka

      Jeśli dzieci, rodzice lub opiekunowie prawni nie wyrazili zgody na utrwalenie wizerunku dziecka,
      przedszkole respektuje ich decyzję. Z wyprzedzeniem ustala się z rodzicami/opiekunami prawnymi
      i dziećmi, w jaki sposób osoba rejestrująca wydarzenie będzie mogła zidentyfikować dziecko,
      aby nie utrwalać jego wizerunku na zdjęciach indywidualnych i grupowych.
      Rozwiązanie, jakie przyjmiemy, nie będzie wykluczające dla dziecka, którego wizerunek
      nie powinien być rejestrowany.

       

      Symptomy krzywdzenia dzieci:

      1. Najczęściej obserwowane oznaki fizyczne możliwego krzywdzenia dziecka:

      Symptomy fizyczne	Widoczne obrażenia ciała, których pochodzenie trudno wyjaśnić i/lub które występują w miejscach przykrytych ubraniem i/lub u dziecka, które nie porusza się samodzielnie.  Rany, otarcia, blizny, sińce, stłuczenia w miejscach nietypowych dla przypadkowych urazów: plecy, pośladki, ramiona, uda, brzuch, krocze i stopy, okolica oczodołów (bez urazu czoła), policzki, usta, skroń, szyja, uszy.  Urazy na więcej niż jednej płaszczyźnie kończyny, głowy, tułowia. Ślady mają charakterystyczny kształt odcisku dłoni, palców, przedmiotów, szczypania, drapania, gryzienia, duszenia. Siniaki okularowe, sińce liczne, często symetryczne, w różnej fazie gojenia.  Okrągłe punktowe poparzenia, oparzenia na plecach i pośladkach u małych dzieci, na grzbietowej powierzchni dłoni, rękawiczkowe/ skarpetkowe. Złamania u dzieci poniżej 3 r.ż., złamania kości kończyny górnej u dziecka niechodzącego, złamania spiralne, złamania dystalne, złamania żeber, złamania bez urazu lub po urazie nieadekwatnym np. upadek z kanapy. Obrażenia w obrębie jamy ustnej: zasinienia śluzówek warg górnych i dziąseł z rozdarciem wędzidełka. Stłuczenia i skaleczenia warg, dna jamy ustnej i języka w wyniku prób karmienia na siłę, wpychania smoczka etc., urazy kącików ust, krwioplucie i krwawe wymioty, bezpośrednie urazy podniebienia miękkiego, tylnej ściany gardła, złamania zębów, uszkodzenia dziąseł, złamanie żuchwy. Urazy nosa, złamania, krwiaki (zropiałe) przegrody nosa. Wielokrotne „przypadkowe” zatrucia, niewyjaśnione nieżyty żołądkowo jelitowe. Ślady duszenia. Łysienie, mogące świadczyć o szarpaniu za włosy. Naderwana małżowina uszna. Ślady wbijanych paznokci. Ślady o zaznaczonych wyraźnych kształtach, w których identyfikuje się przedmiot użyty do bicia.
      Symptomy behawioralne	Poszukiwanie stałej uwagi nauczyciela. Chęć nadmiernej bliskości fizycznej, nadmierne i częste przytulanie się, ocieranie, głaskanie. ‘’zimne wyczekiwanie’’- obserwacja dorosłych i modyfikacja własnych zachować celem uniknięcia ewentualnej kary. Brak radości życiowej. Postawa nadmiernie narzekająca. Postawa pasywna, wycofana. Zbyt pospieszne przepraszanie. Zachowania agresywne. Częste napady złości i złego humoru. Lęk przed rozbieraniem się. Lęk przed powrotem do domu. Wyrażanie lęku przed rodzicami. Lęk, kulenie się przed dotykiem. Wtórne moczenie się.
      Symptomy behawioralne dziecka wykorzystywanego seksualnie	„Pseudodojrzałe” zachowania o seksualnym charakterze, zachowania seksualne nietypowe dla wieku. Zachowania o zabarwieniu seksualnym kierowane w stronę dorosłych lub rówieśników (zachęcanie do zachowań seksualnych, zachęcanie do onanizowania). Używanie pojęć seksualnych, obsceniczne wyrazy i zwroty. Ciągła, niepohamowana masturbacja. Agresywne zachowania seksualne wobec rówieśników. Pisanie, rysowanie, mówienie w kontekście seksualnym. Postawa ‘’zimnego wyczekiwania’’. Postawa obojętności izolacja, brak przyjaciół. Uciekanie od rzeczywistości. Doświadczanie chwil utraty pamięci. Przerywanie aktywności, które dotychczasowo sprawiały przyjemność. Brak zaufania. Uskarżanie się na bóle w podbrzuszu i okolicy genitaliów. Zaburzenia jedzenia. Zaburzenia snu. Nagłe trudności szkolne, wagarowanie. Niska samoocena, poczucie winy. Ciągłe ucieczki z domu. Kradzieże, kłamstwa. Samookaleczenie, próby samobójcze. Zachowania regresywne. Drapanie okolic intymnych. Lęk, jawna niechęć wobec określonej osoby. Obawa przed badaniami medycznymi.

       

      2. Na jakie zachowania ZE STRONY DZIECKA warto zwrócić uwagę:

      • Wyraźna zmiana w zachowaniu dziecka – wycofanie, zobojętnienie,
        lub nadmierne pobudzenie, trudność w regulacji emocji, którą trudno wyjaśnić
        stanem zdrowia czy okolicznościami.
      • Dziecko zachowuje się w sposób nieadekwatny do wieku, jest zbyt infantylne lub nadmiernie dojrzałe.
      • Wyraźnie inne zachowanie w obecności rodzica/opiekuna, niż w obecności innych osób.
      • Dziecko boi się rodzica/opiekuna.
      • Długotrwały, silny, niemożliwy do ukojenia płacz
      • Opóźnienie w rozwoju fizycznym lub emocjonalnym
      • Strach przed określonymi osobami, sytuacjami, miejscami i nasilony niepokój.
      • Problemy ze snem, koszmary, lęk przed zasypianiem.
      • Moczenie, moczenie nocne, zanieczyszczanie kałem
      • Zaburzenia jedzenia, odmowa jedzenia lub nadmierne objadanie się, wymioty
      • Powtarzające się lub przymusowe zachowania seksualne.
      • Dziwne lub nieadekwatne do wieku zainteresowanie seksem (np. dziecko jest nadmiernie rozbudzone,
        dużo mówi o seksie, używa zbyt dorosłego lub wulgarnego słownictwa, wykazuje znajomość
        szczegółów związanych z aktywnością seksualną)
      • Przejawy zachowań seksualnych u dzieci przed okresem dojrzewania, np. zachowania odtwórcze,
        w tym kontakt ustno-genitalny z innym dzieckiem lub lalką, dotykanie lub proszenie
        o dotykanie okolic narządów płciowych, wkładanie lub próba włożenia przedmiotu, palca
        lub penisa do pochwy lub odbytu innego dziecka.
      • Niechęć do przebierania się w towarzystwie innych.
      • Samookaleczanie się, nadużywanie substancji psychoaktywnych.

       

      3. Na jakie zachowania ZE STRONY RODZICA/OPIEKUNA warto zwrócić uwagę:

      • Nienaturalność zachowania, przesadne reakcje.
      • Nie potrafi wyjaśnić mechanizmu urazu, podaje informacje nieadekwatne, niespójne lub sprzeczne.
      • Zmienia wyjaśnienia co do okoliczności powstania urazu.
      • Zgłasza się po dłuższym czasie od pojawienia się objawów u dziecka.
      • Przypisuje odpowiedzialność za powstanie urazu osobie trzeciej.
      • Wykazuje brak (lub nadmierne) zainteresowanie urazem/stanem dziecka.
      • Nie reaguje na płacz, ból dziecka, nie okazuje emocji podczas opowiadania o dziecku.
      • Jest emocjonalnie niedostępny, nie reaguje na obecność dziecka.
      • Ma negatywne lub wrogie nastawienie do dziecka, odrzuca je lub robi z niego kozła ofiarnego.
      • Ma niewłaściwe rozwojowo oczekiwania lub interakcje z dzieckiem.
      • Stosuje groźby, surową dyscyplinę, w tym kary fizyczne.
      • Zabrania dziecku mówienia o problemach, sytuacji w domu itp.
      • Wykorzystuje dziecko do zaspokajania potrzeb osoby dorosłej (np. do pełnienia roli opiekuna,
        wykorzystywanie w sporach małżeńskich itp.).
      • Nie zapewnia odpowiedniej socjalizacji dziecka (np. angażuje dziecko w działania niezgodne
        z prawem, nie dostarcza odpowiedniej stymulacji lub edukacji).
      • Przejawia nadopiekuńczość wobec dziecka, izoluje je od rówieśników.
      • Przekracza dopuszczalne granice w kontakcie fizycznym, np. podczas zabawy z dzieckiem.
      • Jest bezradny życiowo, niezaradny, lub w stanie zdrowia uniemożliwiającym zadbanie o potrzeby dziecka.
      • Nadużywa alkoholu i środków psychoaktywnych.
      • Stosuje przemoc wobec innych członków rodziny.

       

      Symptomy wynikające z zaniedbania:

      • Dziecko jest brudne, często nieprzyjemnie pachnie, nie jest prawidłowo pielęgnowane.
      • Dziecko nie otrzymuje odpowiedniej opieki medycznej (np. nie ma okularów, widoczne są nieleczone urazy).
      • Dziecko jest ubrane niewłaściwie do pogody.
      • Dziecko ma pogorszenie wyników edukacyjnych
      • Jest często nieobecne w przedszkolu.
      • Dziecko jest głodne, kradnie jedzenie kolegom, zjada bardzo duże ilości otrzymanych pokarmów,
        jest wychudzone, ma zbyt niską wagę w stosunku do wzrostu i wieku.
      • Dziecko mówi, iż pozostaje w domu bez opieki osoby dorosłej.
      • Ciągłe zmęczenie, apatia.
      • Dziecko ma oznaki odmrożeń.
      • Ropne zapalenia skóry.
      • Świerzb.
      • Ślady ukąszeń (pchły, pluskwy).

       

      Procedura ze strony placówki:

      1. Plan pomocy dziecku jest przedstawiany przez pedagoga/psychologa opiekunom
      z zaleceniem współpracy przy jego realizacji.

      2. Dyrektor/wychowawca/pedagog/psycholog informuje opiekunów o obowiązku placówki
      zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji
      (prokuratura/policja lub sąd rodzinny, ośrodek pomocy społecznej
      bądź przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego – procedura „Niebieskie Karty”
      – w zależności od zdiagnozowanego typu krzywdzenia i skorelowanej z nim interwencji).

      3. Po poinformowaniu opiekunów przez Dyrektora/ wychowawcę/pedagoga/psychologa
      – zgodnie z punktem poprzedzającym – kierownictwo placówki składa zawiadomienie
      o podejrzeniu przestępstwa do prokuratury/policji lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny
      do sądu rejonowego, wydziału rodzinnego i nieletnich, ośrodka pomocy społecznej
      lub przesyła formularz „Niebieska Karta – A” do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego.

      4. Dalszy tok postępowania leży w kompetencjach instytucji wskazanych w punkcie poprzedzającym.

      5. W przypadku gdy podejrzenie krzywdzenia zgłosili opiekunowie dziecka, a podejrzenie to nie zostało potwierdzone, należy o tym fakcie poinformować opiekunów dziecka na piśmie.

       

      Standardy uzupełniające: 

      1. Cały personel przedszkola pracujący z dziećmi i ich opiekunami jest przygotowany,
      by edukować:  

      - dzieci na temat ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem  

      - opiekunów dzieci na temat wychowania dzieci bez przemocy oraz chronienia ich
      przed przemocą i wykorzystywaniem

      2. Personel dysponuje materiałami edukacyjnymi dla dzieci i dla rodziców oraz aktywnie je wykorzystuje.

       

      Standard III. PROCEDURY

      W Przedszkolu funkcjonują procedury zgłaszania podejrzenia oraz podejmowania interwencji
      w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa dziecka.

      a. W Przedszkolu wypracowano procedury, które określają krok po kroku,
      jakie działanie należy podjąć w sytuacji krzywdzenia dziecka lub zagrożenia jego bezpieczeństwa
      ze strony personelu przedszkola, członków rodziny, rówieśników i osób obcych.  

      Procedury interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez osoby trzecie
      (wszystkie, które mają kontakt z dzieckiem)

      Rodzaj krzywdzenia	Interwencja
      Przemoc z uszczerbkiem na zdrowiu, zagrożenie życia, wykorzystanie seksualne	Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka - odseparuj je od osoby krzywdzącej. Zawiadom policję (podane danych osobowych własnych, dziecka, osoby krzywdzącej, opis sytuacji).
      Jednorazowo- inna przemoc fizyczna (klaps, popychanie, szturchanie)	Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka - odseparuj je od osoby krzywdzącej. Zakończ współpracę z osobą która dopuściła się krzywdzenia dziecka.
      Inne niepokojące zachowania (krzyczenie, komentowanie itp.)	Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka - odseparuj je od osoby krzywdzącej. Rozmowa dyscyplinująca. Zakończenie współpracy w przypadku braku zmiany zachowania.

     

    Procedury interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dzieci

    Rodzaj krzywdzenia	Interwencja
    Przemoc z uszczerbkiem na zdrowiu, zagrożenie życia, wykorzystanie seksualne	Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka - odseparuj je od osoby krzywdzącej. Zawiadom rodziców lub opiekunów dzieci uwikłanych w sytuację przemocową. Powiadomienie sądu rodzinnego lub policji o możliwości popełnienia przestępstwa.
    Jednorazowo- inna przemoc fizyczna (klaps, popychanie, szturchanie)	Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka - odseparuj je od osoby krzywdzącej. Powiadom rodziców lub opiekunów dzieci uwikłanych w sytuację przemocową - osobno, przedstaw sytuację. Opracuj działania naprawcze. Gdy przemoc się powtarza - powiadom lokalny sąd rodzinny - wniosek o wgląd w sytuację rodziny.
    Inne niepokojące zachowania (krzyczenie, komentowanie itp.)	Zadbaj o bezpieczeństwo dziecka - odseparuj je od osoby krzywdzącej. Rozmowa z dzieckiem krzywdzącym, profilaktyka. Rozmowa z dzieckiem krzywdzonym, wsparcie.